Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Rusya ve Ukrayna ortasındaki savaşın devam etmesinden yana olan ülkeler olduğunu belirterek “NATO’ya bağlı ülkelerin içinde savaş devam etsin dileğinde olanlar var. Savaş devam etsin, Rusya daha zayıflasın diye” dedi.

Çavuşoğlu, CNN Türk’te katıldığı canlı yayında, dış siyasette öne çıkan gelişmelere ait değerlendirmelerde bulundu.

Türkiye’deki Suriyelilerle ilgili genel tartışmalara siyasi, insani, toplumsal ve toplumsal bir açıdan bakılması gerektiğini belirten Çavuşoğlu, “Onurlu bir dönüşten bahsediyoruz. İnsanların ülkelerine dönmesini de sağlamak lazım, bunu da sağduyulu bir biçimde yapmak lazım. İnsan haklarına saygılı, memleketler arası hukuka ve kendi anayasamıza uygun bir halde yapmak lazım” diye konuştu.

“GERİ DÖNÜŞLERDE EN DEĞERLİ ÖGE CAN GÜVENLİĞİ”

Türkiye’nin demografik yapısının bozulup bozulmadığına ait bir soruya ise Çavuşoğlu, hudut bölgelerinde muhakkak bir yoğunluğun olduğunu lakin Türkiye genelinde bir demografik bozulmanın olmadığını belirtti.

Suriyelilerin meskenlerine dönmeleri konusunda öncelikle can güvenliklerinin garanti altına alınması gerektiğinin altını çizen Çavuşoğlu, “O beşerler konutlarına döndükten sonra temel gereksinimlerini karşılamak lazım. Barınak, çocuklarına eğitim, hastane, iş imkanı yaratacak projeler gibi” dedi.

Çavuşoğlu, burada en kıymetli ögenin can güvenliği olduğunu, Suriye rejiminin “Geri dön.” daveti yapmasına rağmen denetim ettiği yerlerdeki insanlara kâfi hizmetleri veremediğini lisana getirerek önemli problemlerin olduğunu gördüklerini, alandaki gözlemcilerin bunları rapor ettiğini söyledi.

“2022’DE 127 BİN GÖÇMENİN ÜLKEYE GİRİŞİ ENGELLENDİ”

Suriyeliler dışında, Türkiye’nin topraklarına yasa dışı yollardan giren göçmenleri geri göndermeye devam ettiğini belirten Çavuşoğlu, geçen sene yurt dışına geri gönderilen göçmen sayısının yüz binlerce olduğunu, bu yılın birinci üç ayında 21 bin küsur göçmenin tıpkı sürece tabi tutulduğunu aktardı.

Çavuşoğlu, “Geçen yıl kaçak yollarla ülke içine girmeye çalışan 451 bin göçmenin ülkeye girişini engellemişiz. 2022’de ise şu ana kadar 127 bin göçmenin Türkiye’ye girişi engellendi. Duvarlar, çitler, optik kameralar üzere alınan önlemler var. Zati AB de alınan önlemleri destekliyor. Hudutta inşa edilen duvarlar dahil projelere katkı sağlıyor. Onların da gayesi Türkiye’ye gelmesinler, sonrasında Avrupa’ya gitme riski var.” biçiminde konuştu.

Çavuşoğlu, “Göçmen sorunu, sığınmacı sorunu Esad rejimiyle tanımadan da olsa angajmana girilebilecek bir sorun mudur?” sorusuna, “Uluslararası hukuk çerçevesinde tahlilin bulunması gerektiği için BM ve memleketler arası örgütlerin (rejimle) angajmana girmesi lazım. Rejim taahhütte bulunacaksa onlara bulunması lazım.” cevabını verdi.

“RUSYA ZAYIFLASIN DİYE SAVAŞ DEVAM ETSİN DİLEĞİNDE OLANLAR VAR”

İstanbul’daki müzakerelerden sonra Rusya-Ukrayna savaşının bu kadar uzayacağını düşünmediklerini aktaran Çavuşoğlu, “Ama NATO Dışişleri Bakanları Toplantısı’ndan sonra kanaat oluştu; bu savaşın devam etmesini isteyenler de var, NATO’ya bağlı ülkelerin içinde savaş devam etsin dileğinde olanlar var. Savaş devam etsin, Rusya daha zayıflasın diye.” dedi.

Çavuşoğlu, Ukrayna’yı bir rekabet alanı olarak görmemek gerektiğini belirterek “Ama yalnızca bundan ötürü değil, alandaki koşullar zorlaştıkça da (müzakereler) zorlaşıyor yalnızca bu durumu savaşın bitmesini istemeyenlere bağlamamak lazım.” değerlendirmesinde bulundu.

Ukrayna Devlet Lideri Vladimir Zelenskiy ve Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin’in Türkiye’de buluşması ihtimalinin hala masada olduğuna dikkati çeken Çavuşoğlu, “Prensip olarak her ikisi de bir ortaya gelme konusunda olumlu şeyler söylüyorlar, kurallar oluştuğunda.” dedi.

“EN HASSAS MEVZU KIRIM VE DONBAS’IN STATÜSÜ”

Çavuşoğlu, Rusya’nın Ukrayna’nın tarafsızlığını, Ukrayna’nın da Rusya’ya karşı teminat istediğini aktaran Çavuşoğlu, “En hassas mevzu Kırım ve Donbas’ın statüsü, bana nazaran en güç husus bunlar, bunları tahminen ateşkesten sonra görüşme eğilimi olabilir.” değerlendirmesini yaptı.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın daima görüşmelerinde başkanları bir ortaya getirmek istediğini belirten Çavuşoğlu, “Sayın Cumhurbaşkanı’nın ve bizim kararlılığımızda hiçbir geri adım yok. Sayın Cumhurbaşkanımız önümüzdeki günlerde önderlerle tekrar görüşecek, ben (Rusya Dışişleri Bakanı Sergey) Lavrov’la bugün, (Ukrayna Dışişleri Bakanı Dmitro) Kuleba’yla dün görüştüm.” dedi.

Montrö’nün ihlal edilmesi talebiyle rastgele bir teklifin gelip gelmediğine ait soru üzerine, Çavuşoğlu, direkt bu türlü bir teklifin gelmediğini, yaşanan süreçte birinci olarak Rusya’nın 4 gemisinin savaş başladıktan sonra geçmemesini istediklerini belirterek, “NATO’nun da bizim de (Karadeniz’de) katılacağımız evvelce planlanmış bir tatbikatı vardı. Bunun için de İtalyan, İngiliz savaş gemilerinin Boğazdan geçmesi gerekiyordu. Onlara da bu türlü bir tatbikatı artık yapmamızın hakikat olmayacağını, ertelememiz gerektiğini söyledik” diye konuştu.

Yaklaşan turizm dönemiyle ilgili değerlendirmelerde bulunan Çavuşoğlu, İngiltere, Almanya üzere Avrupa ülkelerinin yanı sıra Orta Asya, İskandinavya ve Balkan ülkelerinden önemli sayıda insanın tatil için Türkiye’ye gelmesini, Ukrayna ve Rusya’dan ise turist sayısında düşüş bekledikleri söz ederek, “Burada saydıklarım Antalya ile ilgili. Başka yerlere gelen turistleri Avrupa’dan gelenlerle telafi edebiliyoruz. Turizm bakanımın bana anlattıklarını size aktarıyorum. Bu savaş ortamında turizm döneminin en az biçimde etkilenmesi için efor sarf ediyoruz” dedi.

Çavuşoğlu, Ukrayna-Rusya ortasındaki muhtemel bir mutabakatta güvenlik boyutunun garantörlüğünü üstlenmek için ortalarında Türkiye’nin de bulunduğu birtakım ülkelerin prensipte bunu kabul ettiğini lakin Ukrayna’nın istediği formda garantörlük uygulamasının NATO’nun 5. unsuruna emsal biçimde düzenlenmesi isteğine Ankara dahil herkesin “hayır” dediğini lisana getirdi.

“TÜRKİYE’NİN KIYMETİNİ HERKES GÖRDÜ”

Avrupa ve ABD ile ilgili bağların olumlu gelişmesiyle gümrük birliği, vize serbestisi, demir ve çelik üzerindeki vergilerin kaldırılması üzere mevzularda somut adımlar görülmesi manasında emarelerin olup olmadığına ait soruya Çavuşoğlu, telaffuzda olumlu emarelerin olduğunu lakin somut adımların görülmesini gerektiğini belirterek, “Ukrayna kriziyle Türkiye’nin değerini herkes gördü fakat bunun süreksiz bir yaklaşım olmaması gerekiyor. Dün de kıymetimiz ortadaydı yarın da Türkiye’nin bölgesi ve ötesi için kıymeti daha da artacak” dedi.

ABD İLE S-400 VE F-35 KRİZİ

Bakan Çavuşoğlu, ABD’nin Türkiye’ye yönelik CAATSA yaptırımlarının kaldırılması konusunda emareler olup olmadığı sorusuna, “Daha esnek olduklarını görüyoruz, bir tahlil yolu bulmaya çalışıyoruz. (ABD Lideri Joe) Biden ile Cumhurbaşkanımızın görüşmesinde Biden’ın teklif ettiği stratejik sistem kuruldu. Bakan yardımcıları seviyesinde Ankara’da görüşme gerçekleştirdik. 18 Mayıs’ta bakanlar seviyesinde görüşeceğiz.” cevabını verdi.

S-400 ve F-35 krizinde rastgele bir tahlilin kelam konusu olup olmadığına ait soruya ise Çavuşoğlu, “Bu yaklaşım devam ederse artık olmasa bile önümüzdeki süreçte gelebileceğine inanıyorum.” diye konuştu.

“İSRAİL GAZININ AVRUPA’YA GİDEBİLMESİ İÇİN EN EKONOMİK GÜZERGAH TÜRKİYE”

Mayısın üçüncü haftasında evvel Filistin’e akabinde İsrail’e gideceklerini belirten Çavuşoğlu, taraflarla diyaloğun her vakit yararı olduğunun altını çizerek, “Sadece (Filistin Devlet Lideri Mahmud) Abbas değil Hamas da İsrail’le Türkiye münasebetlerinin normalleşmesinin kendileri için çok yararlı olduğunu söyledi ve Cumhurbaşkanımızdan alakaları normalleştirin diye talepte bulundular” dedi.

İsrail’le bir doğalgaz boru sınırıyla ilgili soruya da “Bence olur” karşılığını veren Çavuşoğlu, “Öyle gözüküyor ki İsrail kara sularında ve kıta sahanlığında çok önemli rezervler var. Bu rezervlerin memleketler arası piyasalara ve bilhassa Avrupa’ya gidebilmesi için en ekonomik olan güzergah Türkiye. Onun dışında bir alternatif uygun değil. Bu fırsattan istifade bu projeleri hayata geçirebiliriz. Karar alındıktan sonra, kazma vurulduktan sonra 4-5 yıl içinde bu proje tamamlanır” diye konuştu.